Borging van voedselveiligheid en kwaliteit is binnen de food sector de afgelopen decennia steeds belangrijker geworden. Goed kwaliteitsmanagement is dan ook cruciaal in deze branche. De houdbaarheid van voedingsmiddelen is van veel factoren afhankelijk, zoals de kwaliteit van de grondstoffen, de verwerkingsmethode, distributie- en opslagcondities, hygiëne, maar ook de luchtcondities tijdens het productieproces. Om de kwaliteit en veiligheid van voedingsmiddelen te waarborgen is de regelgeving voor voedingsmiddelenprocessen aangescherpt.
Contaminatie voorkomen
Om de kans op voedselbesmetting zo klein mogelijk te houden, zijn veel productieruimtes verbouwd tot high/medium care of cleanroom-afdelingen. Het primaire doel van zo’n ruimte is het voorkomen van microbiologische vervuiling. Dit houdt rechtstreeks verband met de houdbaarheid van voedsel. Microbiologische vervuiling kan onder andere ontstaan door onvoldoende hygiëne van productiemedewerkers, maar ook stofdeeltjes, insecten of productresten in machines kunnen contaminatie veroorzaken.
Aandacht voor allergenenvervuiling
Sinds 2020 is er een toenemende focus op allergenenvervuiling, mede door striktere wetgeving en een stijgend bewustzijn over voedselallergieën. Een high care- of cleanroomomgeving draagt bij aan het voorkomen van kruisbesmetting, waardoor mensen met allergieën niet indirect in aanraking komen met bepaalde ingrediënten.
Drukhiërarchieën in productieruimtes
Productieruimten in de voedingsmiddelenindustrie moeten tegenwoordig voldoen aan hygiënestandaarden die vergelijkbaar zijn met die van operatiekamers en cleanrooms. Daarnaast spelen temperatuur, relatieve vochtigheid en drukverschil een belangrijke rol. Door de positieve luchtstroming zal de lucht van de schoonste naar minder schone ruimtes stromen en niet andersom. Bij een toegang met sluisdeuren moet een minimale overdruk van ongeveer 10 Pa aanwezig zijn. Hoe hoger de luchtdichtheid in een ruimte, des te hoger de overdruk.
Productieruimten in de voedingsmiddelenindustrie moeten tegenwoordig net zo schoon zijn als een operatiekamer of cleanroom. Daarnaast spelen temperatuur, relatieve vochtigheid en drukverschil een belangrijke rol.
Voldoende luchtverversing
Voor een optimale luchtkwaliteit zal de lucht ook voldoende ververst moeten worden. Een luchtbehandelingssysteem zorgt voor een zelfreinigend effect in een ruimte. Onder normale omstandigheden wordt ongeveer 70% van de lucht gerecirculeerd en 30% verse geconditioneerde buitenlucht toegevoegd, volgens de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganaisatie (WHO). Vaak worden, net als bij operatiekamers, deze luchthoeveelheden continu gemeten. Daarnaast dient de lucht goed verdeeld en afgevoerd te worden om dode zones te voorkomen. Op deze manier wordt de kans op condensvorming en schimmel zo klein mogelijk gehouden.
Monitoring en alarmering
Om aan te tonen dat een productieproces aan de gestelde condities heeft voldaan, worden meetwaarden in een monitoringsysteem vastgelegd. De kwaliteitsafdeling kan zo controleren of alle luchtcondities tijdens de productie binnen de grenswaarden lagen. En operators krijgen bijvoorbeeld een melding als het drukverschil wegvalt bij een openstaande laaddeur. Hitma heeft hier diverse meetoplossingen voor.
Deze blog is geactualiseerd in augustus 2024.