Het beheersplan luchtbehandeling voor operatiekamers, origineel opgesteld door de Werkgroep Infectie Preventie (WIP), wordt sinds 2021 herzien door het Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI). Daarmee zijn de WIP-richtlijnen inmiddels ongeldig verklaard en is het beheersplan van het SRI nu leidend. In het plan worden primair functionele eisen gesteld aan de luchtbehandelingsinstallatie in operatiekamers in ziekenhuizen en privéklinieken. Hoe precies aan deze eisen wordt voldaan, is uiteindelijk aan de eindgebruiker. Hiermee is de eindgebruiker dus zelf verantwoordelijk voor het bepalen van kritische procesparameters die dit kunnen borgen.
Belang juiste luchtbehandeling
De luchtkwaliteit in een operatiekamer is van grote invloed op de kans op postoperatieve wondinfecties (POWI’s). Vanzelfsprekend wordt hier in de dagelijkse praktijk veel aandacht aan besteed. In operatiekamers wordt gebruik gemaakt van verschillende luchtbehandelingskasten en speciale (HEPA) filters. Ook wordt overdruk gecreëerd ten opzichte van de omliggende ruimtes. Door overdruk ontstaat er bij het openen van een deur altijd een luchtstroom van binnen naar buiten, waardoor eventuele schadelijke bacteriën en/of virussen niet de OK inkomen.
Monitoring ruimtecondities
Om te zorgen dat de luchtkwaliteit in de OK constant optimaal is, is het van belang dat de luchtbehandeling geregeld en gemonitord wordt. Het gaat hier om de ruimtedrukverschilbewaking, oftewel verschildruk, luchtsnelheidsmeting onder het plenum, deurtellers, drukverschilmeting over (HEPA-)filters, temperatuur- en luchtvochtigheidsmeting van toe- en afvoerlucht en flowmeting (luchtdebiet) van de hoeveelheid ingeblazen en afgezogen lucht.
Traditioneel wordt er in operatiekamers vaak gebruik gemaakt van een gescheiden systeem. Twee transmitters om één parameter te meten. Eén wordt er gebruikt voor het gebouwbeheersysteem, de ander voor een separaat monitoringsysteem. Onze ervaring is dat een verschil tussen beide metingen veel onduidelijkheden opwekt (welke is nu leidend?) en extra onderhoudskosten met zich meebrengt. Beide opnemers dienen namelijk jaarlijks gekalibreerd te worden. Deze dubbele kosten kunnen eenvoudig worden voorkomen met een dataregistratiesysteem.
Dataregistratiesysteem / monitoringsysteem
Het belang van een dataregistratiesysteem in een OK-omgeving is duidelijk: niet alleen moet de luchtkwaliteit voortdurend juist gemonitord worden, maar de gegevens moeten later ook nog beschikbaar zijn. Kritische procesparameters moeten altijd geregistreerd worden en voor een langere periode bewaard blijven, zodat achteraf kan worden aangetoond dat alle procesparameters binnen de gestelde grenswaarden zijn gebleven. Bovendien dient het monitoringsysteem niet manipuleerbaar te zijn. Dit betekent dat het niet zo kan zijn dat iemand achteraf met de data gaat ‘rommelen’ om te zorgen dat het lijkt alsof alle gegevens aan de eisen voldeden terwijl dat in de praktijk niet zo was.
Een dataregistratiesysteem, of monitoringsysteem, als JRI MySirius registreert in real-time op ieder moment alle kritische procesparameters (ruimtecondities) in een OK-omgeving. Deze meetdata is in te zien in een online platform. Via dit platform kun je zeer eenvoudig uitgebreide rapportages genereren. Dit geheel conform de 21 CFR part 11 richtlijnen. Bij overschrijding van de gestelde grenswaarden wordt een alarmmelding verstuurd, zodat eventuele problemen kunnen worden voorkomen.
Dataregistratie in de praktijk
Bij een project in een vooruitstrevend Nederlands ziekenhuis en inmiddels diverse privéklinieken is zo een dataregistratiesysteem op innovatieve wijze ingezet. Bij deze projecten is gekozen voor een Sauermann multifunctionele transmitter C320 waarop, naast een interne drukverschilsensor, nog twee externe sensoren kunnen worden aangesloten. Hierdoor heb je één transmitter die gelijktijdig drie parameters kan meten. Op de extra analoge uitgangen sluiten wij de Nano SPY universal aan. Deze stuurt draadloos de meetdata via de Nano SPY Link naar het online dataregistratieplatform JRI MySirius. Via dit platform kunnen gebruikers meetgegevens bekijken, rapportages genereren en alarmmeldingen ontvangen indien een gestelde grenswaarde wordt overschreden.
Het systeem is eenvoudig te gebruiken, flexibel en betrouwbaar. Doordat het dataregistratiesysteem de gescheiden systemen combineert is het qua kosten ook voordelig.
In een operatiekamer wil je zeker weten dat je de temperatuur en luchtkwaliteit beheerst en dat de gegevens die je afleest van het systeem 100 procent overeenkomen met de daadwerkelijke toestand in de ruimte.
IQ-OQ-validatie
Onze betrokkenheid bij dit project bleef niet beperkt tot de levering van het genoemde monitoringsysteem en de loggers en transmitters. We hebben het dataregistratiesysteem geleverd compleet met IQ-OQ-validatie, wat betekent dat wij langdurig betrokken blijven bij dit ziekenhuis. In het kader van Installation Qualification (IQ) controleerden we gedurende de implementatie of het systeem is aangesloten zoals het door de gebruiker is besteld. En in het kader van de Operational Qualification (OQ) controleren we of het systeem ook volledig voldoet aan de gewenste functionaliteiten. Dit validatieproces is erg belangrijk in een OK-omgeving. In een operatiekamer wil je zeker weten dat je de temperatuur en luchtkwaliteit beheerst en dat de gegevens die je afleest van het systeem 100 procent overeenkomen met de daadwerkelijke toestand in de ruimte. Om dit te controleren, zijn wij bij dit project zo’n acht weken met twee van onze Hitma service-engineers continu bezig geweest om het gehele systeem te valideren. En daarmee is het validatiewerk niet afgesloten. Om de absolute betrouwbaarheid van het dataregistratiesysteem te waarborgen, test Hitma jaarlijks het gehele systeem opnieuw.
Dataregistratie voor een veilig en efficiënt proces
Het monitoren van de luchtkwaliteit in operatiekamers is van vitaal belang voor het waarborgen van een veilige OK-omgeving en het minimaliseren van het risico op postoperatieve infecties. De nieuwe SRI-richtlijnen leggen de nadruk op het naleven van luchtbehandelingsnormen door het monitoren van kritische procesparameters. Een dataregistratiesysteem is hiervoor een gepaste oplossing, waardoor ziekenhuizen en privéklinieken real-time inzicht krijgen in verschillende condities aangaande de luchtkwaliteit en alarmmeldingen ontvangen als een procesparameter buiten de gestelde grenswaarden valt. Het dataregistratiesysteem JRI MySirius voldoet niet alleen aan de huidige richtlijnen, maar is ook flexibel, betrouwbaar en kosteneffectief. Door middel van IQ-OQ-validatie blijft Hitma nauw betrokken bij projecten na implementatie van het monitoringsysteem, waardoor veiligheid en efficiëntie in de OK-omgeving constant gewaarborgd blijven.
Deze blog is geactualiseerd in april 2024
